Met I.V. op weg naar het verlangen : in contact treden met onze innerlijke leiding.
Hieronder volgt een extract uit de inleiding van het eindwerk dat ik schreef rond het thema ‘Verlangen’ bij het volbrengen van de 4-jarige integratieve therapeutenopleiding ‘Therapeut in de Interactionele Vormgeving (I.V.)’. In dit eindwerk liet ik aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe ik mijn grondhouding en diverse ervaringsgerichte technieken inzet om volwassen cliënten terug in voeling te brengen met hun innerlijke leiding en hen zo de antwoorden laat vinden die ze nodig hebben om uit een impasse te geraken.
Dit extract geeft je een idee van hoe ik als psychotherapeute naar de wereld kijk en rond welke thema’s ik graag werk. De namen en persoonsgegevens van de cliënten uit de voorbeelden werden gewijzigd om hun privacy te beschermen.
Ervaar je na het lezen van dit extract ook de behoefte om concreet in contact te treden met jouw innerlijke leiding?
Voel je het kriebelen? Of wens je verdiepende informatie? Neem gerust contact met me op.
1. Uitgangspunt: een verstoorde verbinding met het verlangen herstellen.
“Ik heb eigenlijk alles om gelukkig te zijn, maar ik ben het niet.”
Deze uitspraak hoor ik regelmatig in eerste gesprekken met volwassen cliënten. Ze hebben tot dan toe vrijwel alles gedaan zoals het hoort of ‘moet’, maar de beloning van geluk of innerlijke rust blijft uit. Een goede gezondheid, een aangename job, een steunende partner, gezonde kinderen en leuke hobby’s vervullen niet langer of blijven uit. Hun focus ligt op wat er niet is. Negatieve ervaringen uit het verleden beïnvloeden hun kijk op de wereld en het eigen kunnen. Er is vaak angst voor de toekomst en besluiteloosheid. Ze zitten vast in patronen van ‘meer, anders en beter’, oordelen over ‘de ander en zichzelf’ en overtuigingen rond ‘een perfect leven’. Vaak is er sprake van mentale vermoeidheid en hebben ze lichamelijke ongemakken of klachten ontwikkeld, die hun al lage energiepeil nog meer naar beneden haalt. Ze voelen zich niet goed in hun vel, storen zich aan het gedrag van anderen, hebben moeite om evenwicht te vinden in doen en laten, om zichzelf te valideren en hun plek in te nemen in de wereld. Ze ervaren sociale druk, zowel privé en professioneel, om hun leven in een bepaalde richting te ontwikkelen of te ‘maken’. Het voelt niet goed meer, maar het denken krijgt geen grip op hoe het dan anders ‘kan’. Het zicht is vertroebeld. Dat brengt frustratie, onmacht, boosheid, verdriet, schuldgevoel en zelfs schaamte met zich mee. En opnieuw duikt er angst op. “Wat nu?” Er komt geen pasklaar antwoord. De verbinding met zichzelf, de anderen en/of met het grotere geheel wordt als verstoord ervaren en dit zet het leven van de cliënt vast.
Interactionele Vormgeving (I.V.) benadrukt dat mensen niet alleen in interactie zijn met hun omgeving, maar er ook mee vorm aan geven. De mens is een scheppend en spiritueel wezen dat in staat is zijn eigen verhaal van het leven te schrijven en te herschrijven. Ik ga er als I.V.-therapeut van uit dat we worden aangestuurd door een verlangen om in verbinding te gaan en blijven: wij krijgen identiteit en betekenis door in verbinding te gaan met onszelf, met anderen en met het leven. Het valt me telkens op hoe groot het verlangen is van cliënten om zich ongedwongen te kunnen verbinden met zichzelf (en met anderen) en hoe ze vanuit die nood aan verbinding met een onvervuld verlangen om zichzelf te kunnen zijn worden geconfronteerd. Als we dit verlangen kunnen voelen, voeden en uiten, staan we in contact met onze eigen kracht én kwetsbaarheid, met de kern van ons bestaan. Als we ons verlangen niet kunnen voelen of volgen, zet dat ons vroeg of laat vast.
Heel zijn kindertijd heeft Tom getekend. Tekenen was zijn link met de wereld. Zo kon hij zich uiten. Op zijn 12e was het voor hem vanzelfsprekend dat hij naar het kunstonderwijs zou gaan. Maar hij moest ASO doen, eerst een ‘echt’ diploma halen. Hij protesteerde, maar het had geen zin. In de loop van het middelbaar haakte hij af, schoolmoe.
Zonder diploma, zonder job en 2 echtscheidingen verder zit hij verslagen en moegestreden voor mij. “Sindsdien ben ik van mijn pad afgeraakt. En ik weet niet meer hoe ik er terug op moet geraken. Wat ik moet doen om zelf gelukkig te zijn en anderen niet teleur te stellen. Ik zit vast. Enkel als ik creatief bezig ben, voel ik me goed. Maar ja, daar kan ik toch niet van leven. Ik ben toch niet goed genoeg. En ik ben geen kind meer. En ze gaan me niet serieus nemen. Maar tekenen is het enige wat me op dit moment uit mijn bed doet komen. Zelfs mijn kinderen krijgen dat niet voor elkaar. Dan voel ik me niet alleen. Dan ben ik ‘ik’.”
Het lijkt wel of cliënten impliciet weten dat er in het aangaan van verbinding met het leven en met zichzelf antwoorden besloten liggen en dat dit ‘weten’ hun stuurt in een bepaalde richting. Hun verlangen ‘roept’, de verbinding ‘zuigt’. Het is meestal een vaag innerlijk weten, een onder-de-radar-gevoel waarvan ze lang de neiging hebben er geen rekening mee te houden omdat ze het niet kunnen rationaliseren of concretiseren. Ze ‘voelen’ aan dat er “iets niet klopt” en dat ze “zo niet meer verder willen”. Vaak gaat dit gepaard met angst. Ze durven verworven inzichten niet omzetten in nieuw gedrag.
Leen heeft al 18 jaar een turbulente relatie die haar uitput. Hoe zou het voor Leen zijn als ze niet de partner van Mark zou zijn? “Wat een vreemde vraag,” vindt ze, “ik kan het mij eigenlijk niet voorstellen. ... Eigenlijk heb ik me nooit echt helemaal gegeven aan Mark, heb ik nooit helemaal voor hem gekozen. Hij past eigenlijk niet bij mij.” Ze slikt en huilt. “Ik heb ‘voor Mark’ gekozen, maar niet ‘vanuit mezelf’. Ik had eerst voor mezelf moeten kiezen en van daaruit, al of niet, voor Mark. Maar ik wil hem geen pijn doen door nu weg te gaan. Maar op deze manier kan het eigenlijk ook niet langer.”
Het verlangen uit zich als een innerlijk weten en/of voelen dat wat we doen en wie we zijn, klopt. Het brengt ons in contact met wie we kunnen zijn, met ons potentieel.
Petra is in therapie om zicht te krijgen op haar kinderwens. “Als ik heel eerlijk ben, maar dan ook echt heel eerlijk, dan wil ik geen kinderen. En ik heb dat eigenlijk altijd al geweten. Dat is niet wat ik hier te doen heb. En ik voel een ongelofelijke bevrijding om dat uit te kunnen spreken nu. Het is ineens heel duidelijk voor mij.”
Als we het bewust kunnen ervaren, voelen we innerlijke rust én vreugde, een lichter gevoel in ons lichaam en is er minder tot geen angst. Dan staan we op onze eigen unieke plek waar we ons verbonden voelen met onszelf, de ander en een groter geheel. We voelen onze levensenergie stromen en staan ‘in de ervaring’ in plaats van ‘er over’ te praten. We staan dan letterlijk en figuurlijk ‘in verbinding’.
“I define ‘connection’ as the energy that exists between people when they feel seen, heard, and valued; when they can give and receive without judgment; and when they derive sustenance and strength from the relationship.” - Brené Brown
We staan dan in onze kracht. We staan dan in contact met onze intuïtie en ons innerlijk voelen en weten en volgen dit. We merken dan dat we open staan voor gevoelstaal, de effecten van synchroniciteit[1] en ervaren een zachter contact met ons lichaam.
Sinds Anouchka meer haar gevoel durft te volgen en van daaruit ook beslissingen neemt, merkt ze op dat ze zich lichamelijk beter en “minder hard” voelt. Ze is ook meer spontaan en open in haar contact met anderen. Een vriendin, een interview op de autoradio en een dame die haar spontaan aansprak in de boekhandel, brengen haar alle drie op de hoogte van een boek dat ze “zeker moet lezen”. Ze las het in één ruk uit en voelt zich erg gesteund in haar eigen (groei)proces.
In het herstel of verdiepen van verbinding met ons verlangen en met elkaar, zit volgens mij een sleutel naar meer wel-zijn. Als we terug verbinding maken met onze innerlijke leiding, kunnen we het tij keren of durven we het aan een onbekende route op ons pad te verkennen. I.V. biedt een ruim werkkader én sterke bedding om hier rond aan de slag te gaan met cliënten.
2. Met I.V. op weg naar het verlangen.
We zijn het in onze cultuur eerder gewoon om onze beslissingen te baseren op ‘gekende’ informatie. Hiermee bedoel ik de inzichten die we hebben verzameld op basis van vroegere ervaringen, herinneringen en belevingen, leermomenten, opvoeding, opgedane kennis, oorzaak-gevolg denken, overtuigingen en oordelen over onszelf, anderen en de wereld. Zo lieten Tom en Leen zich vooral leiden door wat ‘moest’ bij het maken van hun respectievelijke studie- en partnerkeuze. We zijn het in onze Westerse cultuur niet meer zo gewoon om bewust stil te staan bij ons verlangen en dit innerlijk weten/voelen mee te laten spelen in het nemen van beslissingen.
“Daarentegen zijn velen van ons veel minder vertrouwd met de … taal van beelden, symbolen, het herkennen van niet-lineaire ruimtelijke patronen en onderlinge verbanden en verhoudingen tussen zaken die niet lineair tot stand komen. We zijn vervreemd geraakt van het contact met ons gevoel, onze intuïtie, onze creativiteit, ons voorstellingsvermogen en onze dromen. We zijn ons ook minder bewust van het contact met de wereld van energie en het contact met ons hart, onze ziel en onze innerlijke leiding, met ons gevoel dat we onderdeel zijn van het grotere geheel, met de relatie tussen de delen en het geheel en de relatie tussen eenheid en verscheidenheid. Globaal samenvattend kunnen we zeggen dat we het contact met de synthetiserende intelligentie van ons hart zijn kwijtgeraakt.” (De Vries, M., De hele olifant in beeld, Ankh Hermes, Deventer, 2007, 26.)
Daarnaast kunnen we veronderstellen dat cliënten wiens verbinding met hun verlangen en het leven verstoord is, het moeilijker hebben om zich te richten op hun innerlijke leiding en zich eerder baseren op gekende, ‘oude’ informatie waardoor ze gemakkelijk in dezelfde patronen vervallen en minder snel tot verandering kunnen komen. Zeker als deze gekende informatie overwegend onaangenaam of negatief is en we ons daarop gaan baseren om ons leven verder vorm te geven, is de kans groot dat we de wereld, de ander en onszelf als minder positief, betrouwbaar en veilig ervaren. De kans is dan ook groter dat ons vermogen tot het ‘zien’ en leggen van verbinding met onszelf, de ander en de wereld kleiner wordt.
Bianca is 25 en staat al zolang ze zich kan herinneren op eigen, kordate benen. Met haar vader heeft ze al lang geen contact meer en haar kwetsbare moeder verblijft in en uit de psychiatrie sinds Bianca een kind was, waardoor Bianca opgegroeid is in verschillende pleeggezinnen. Ze komt in therapie na het snelle en onverwachte overlijden van haar moeder die sinds kort bij haar inwoonde: Bianca voelt zich schuldig omdat de boosheid die ze sinds lang voelt voor haar moeder geen plaats wil maken voor verdriet. Ze wil huilen om haar dood, maar ze kan het niet. “Ik kan alleen maar boos zijn. Dat is toch niet normaal. Dat stopt niet.”
Ze schaamt zich omdat ze altijd boos is geweest op haar moeder. Ze snauwde vaak tegen haar en had geen geduld met de fragiele vrouw: “Ik kon niet normaal tegen haar praten. Ik was niet blij met haar. Ze nam het leven niet serieus en mij ook niet. Ze vluchtte constant in drank, pillen en plezier. Zij was geen moeder voor mij toen ik haar nodig had. Maar het ergste is eigenlijk… nu zal ze het ook nooit meer kunnen worden. Nu zal ik nooit meer haar kind kunnen zijn.”
Het verlangen van cliënten zit vaak verweven in hun klachtenpatroon en symptomen. De klachten confronteren een cliënt met zijn harnas, met zijn overlevingsstrategieën die niet meer blijken te werken. Zo camoufleert Bianca’s boosheid haar verdriet omwille van het kind dat ze nooit is kunnen zijn en het gemis van een betrokken moeder. Zij ontving weinig zorg en erkenning van haar moeder. In de pleeggezinnen was er ook geen ruimte voor dit verdriet en haar kwetsbaarheid: Bianca moest zich ‘flink en sterk’ tonen. Haar verlangen vraagt via haar boosheid om gehoord te worden: het confronteert haar met een verbinding die niet (genoeg) aanwezig is. Het verlangen toont zich ook vaak als angst of als iets waar de cliënt de controle terug over wil veroveren. Het laat zien wat er niet is. Het denkt niet in termen van juist of fout. Het oordeelt niet. Het laat de kwetsbaarheid voelen. Het ‘is’.
I.V.-therapie kan de cliënt dan helpen om een ruimere kijk te ontwikkelen op zichzelf en de wereld o.m. door de cliënt in contact proberen te brengen met zijn onbewuste verlangen, met wat ‘klopt’ voor de cliënt. Concreet betekent dit dat ik als I.V.-therapeut inzichten en technieken uit verschillende stromingen zal hanteren om cliënten voeling te laten krijgen met hun onbewuste verlangen, als aanvulling (en tegenwicht) op de dominant en meer bewust aanwezige gevoelens, gedachten en gedragingen, die vaak een voedingsbodem kunnen zijn voor overlevingsstrategieën en weerstanden. Zo verruimt de cliënt zijn eigen ervaringen, inzichten en gedragsopties. Hij kan dan een groter zelfbewustzijn ontwikkelen en meer bewuste verbindingen aangaan met de ander en de wereld; kortom met het leven. Hij vergroot zijn comfortzone en heeft meer kans om uit zijn impasse te geraken. Als de cliënt de regie over het eigen leven op deze manier terug opneemt, is hij rustiger, hanteert hij vaak een meer heldere en genuanceerde kijk dan voorheen naar zichzelf en anderen en wordt hij vaak creatiever in zijn handelen. Het leven stroomt. Er is terug vertrouwen en durf.
[1] Van synchroniciteit is er sprake wanneer twee of meer gebeurtenissen min of meer tegelijkertijd optreden in een zinvol verband, dat niet noodzakelijk als causaal wordt ervaren.
Dit extract geeft je een idee van hoe ik als psychotherapeute naar de wereld kijk en rond welke thema’s ik graag werk. De namen en persoonsgegevens van de cliënten uit de voorbeelden werden gewijzigd om hun privacy te beschermen.
Ervaar je na het lezen van dit extract ook de behoefte om concreet in contact te treden met jouw innerlijke leiding?
Voel je het kriebelen? Of wens je verdiepende informatie? Neem gerust contact met me op.
1. Uitgangspunt: een verstoorde verbinding met het verlangen herstellen.
“Ik heb eigenlijk alles om gelukkig te zijn, maar ik ben het niet.”
Deze uitspraak hoor ik regelmatig in eerste gesprekken met volwassen cliënten. Ze hebben tot dan toe vrijwel alles gedaan zoals het hoort of ‘moet’, maar de beloning van geluk of innerlijke rust blijft uit. Een goede gezondheid, een aangename job, een steunende partner, gezonde kinderen en leuke hobby’s vervullen niet langer of blijven uit. Hun focus ligt op wat er niet is. Negatieve ervaringen uit het verleden beïnvloeden hun kijk op de wereld en het eigen kunnen. Er is vaak angst voor de toekomst en besluiteloosheid. Ze zitten vast in patronen van ‘meer, anders en beter’, oordelen over ‘de ander en zichzelf’ en overtuigingen rond ‘een perfect leven’. Vaak is er sprake van mentale vermoeidheid en hebben ze lichamelijke ongemakken of klachten ontwikkeld, die hun al lage energiepeil nog meer naar beneden haalt. Ze voelen zich niet goed in hun vel, storen zich aan het gedrag van anderen, hebben moeite om evenwicht te vinden in doen en laten, om zichzelf te valideren en hun plek in te nemen in de wereld. Ze ervaren sociale druk, zowel privé en professioneel, om hun leven in een bepaalde richting te ontwikkelen of te ‘maken’. Het voelt niet goed meer, maar het denken krijgt geen grip op hoe het dan anders ‘kan’. Het zicht is vertroebeld. Dat brengt frustratie, onmacht, boosheid, verdriet, schuldgevoel en zelfs schaamte met zich mee. En opnieuw duikt er angst op. “Wat nu?” Er komt geen pasklaar antwoord. De verbinding met zichzelf, de anderen en/of met het grotere geheel wordt als verstoord ervaren en dit zet het leven van de cliënt vast.
Interactionele Vormgeving (I.V.) benadrukt dat mensen niet alleen in interactie zijn met hun omgeving, maar er ook mee vorm aan geven. De mens is een scheppend en spiritueel wezen dat in staat is zijn eigen verhaal van het leven te schrijven en te herschrijven. Ik ga er als I.V.-therapeut van uit dat we worden aangestuurd door een verlangen om in verbinding te gaan en blijven: wij krijgen identiteit en betekenis door in verbinding te gaan met onszelf, met anderen en met het leven. Het valt me telkens op hoe groot het verlangen is van cliënten om zich ongedwongen te kunnen verbinden met zichzelf (en met anderen) en hoe ze vanuit die nood aan verbinding met een onvervuld verlangen om zichzelf te kunnen zijn worden geconfronteerd. Als we dit verlangen kunnen voelen, voeden en uiten, staan we in contact met onze eigen kracht én kwetsbaarheid, met de kern van ons bestaan. Als we ons verlangen niet kunnen voelen of volgen, zet dat ons vroeg of laat vast.
Heel zijn kindertijd heeft Tom getekend. Tekenen was zijn link met de wereld. Zo kon hij zich uiten. Op zijn 12e was het voor hem vanzelfsprekend dat hij naar het kunstonderwijs zou gaan. Maar hij moest ASO doen, eerst een ‘echt’ diploma halen. Hij protesteerde, maar het had geen zin. In de loop van het middelbaar haakte hij af, schoolmoe.
Zonder diploma, zonder job en 2 echtscheidingen verder zit hij verslagen en moegestreden voor mij. “Sindsdien ben ik van mijn pad afgeraakt. En ik weet niet meer hoe ik er terug op moet geraken. Wat ik moet doen om zelf gelukkig te zijn en anderen niet teleur te stellen. Ik zit vast. Enkel als ik creatief bezig ben, voel ik me goed. Maar ja, daar kan ik toch niet van leven. Ik ben toch niet goed genoeg. En ik ben geen kind meer. En ze gaan me niet serieus nemen. Maar tekenen is het enige wat me op dit moment uit mijn bed doet komen. Zelfs mijn kinderen krijgen dat niet voor elkaar. Dan voel ik me niet alleen. Dan ben ik ‘ik’.”
Het lijkt wel of cliënten impliciet weten dat er in het aangaan van verbinding met het leven en met zichzelf antwoorden besloten liggen en dat dit ‘weten’ hun stuurt in een bepaalde richting. Hun verlangen ‘roept’, de verbinding ‘zuigt’. Het is meestal een vaag innerlijk weten, een onder-de-radar-gevoel waarvan ze lang de neiging hebben er geen rekening mee te houden omdat ze het niet kunnen rationaliseren of concretiseren. Ze ‘voelen’ aan dat er “iets niet klopt” en dat ze “zo niet meer verder willen”. Vaak gaat dit gepaard met angst. Ze durven verworven inzichten niet omzetten in nieuw gedrag.
Leen heeft al 18 jaar een turbulente relatie die haar uitput. Hoe zou het voor Leen zijn als ze niet de partner van Mark zou zijn? “Wat een vreemde vraag,” vindt ze, “ik kan het mij eigenlijk niet voorstellen. ... Eigenlijk heb ik me nooit echt helemaal gegeven aan Mark, heb ik nooit helemaal voor hem gekozen. Hij past eigenlijk niet bij mij.” Ze slikt en huilt. “Ik heb ‘voor Mark’ gekozen, maar niet ‘vanuit mezelf’. Ik had eerst voor mezelf moeten kiezen en van daaruit, al of niet, voor Mark. Maar ik wil hem geen pijn doen door nu weg te gaan. Maar op deze manier kan het eigenlijk ook niet langer.”
Het verlangen uit zich als een innerlijk weten en/of voelen dat wat we doen en wie we zijn, klopt. Het brengt ons in contact met wie we kunnen zijn, met ons potentieel.
Petra is in therapie om zicht te krijgen op haar kinderwens. “Als ik heel eerlijk ben, maar dan ook echt heel eerlijk, dan wil ik geen kinderen. En ik heb dat eigenlijk altijd al geweten. Dat is niet wat ik hier te doen heb. En ik voel een ongelofelijke bevrijding om dat uit te kunnen spreken nu. Het is ineens heel duidelijk voor mij.”
Als we het bewust kunnen ervaren, voelen we innerlijke rust én vreugde, een lichter gevoel in ons lichaam en is er minder tot geen angst. Dan staan we op onze eigen unieke plek waar we ons verbonden voelen met onszelf, de ander en een groter geheel. We voelen onze levensenergie stromen en staan ‘in de ervaring’ in plaats van ‘er over’ te praten. We staan dan letterlijk en figuurlijk ‘in verbinding’.
“I define ‘connection’ as the energy that exists between people when they feel seen, heard, and valued; when they can give and receive without judgment; and when they derive sustenance and strength from the relationship.” - Brené Brown
We staan dan in onze kracht. We staan dan in contact met onze intuïtie en ons innerlijk voelen en weten en volgen dit. We merken dan dat we open staan voor gevoelstaal, de effecten van synchroniciteit[1] en ervaren een zachter contact met ons lichaam.
Sinds Anouchka meer haar gevoel durft te volgen en van daaruit ook beslissingen neemt, merkt ze op dat ze zich lichamelijk beter en “minder hard” voelt. Ze is ook meer spontaan en open in haar contact met anderen. Een vriendin, een interview op de autoradio en een dame die haar spontaan aansprak in de boekhandel, brengen haar alle drie op de hoogte van een boek dat ze “zeker moet lezen”. Ze las het in één ruk uit en voelt zich erg gesteund in haar eigen (groei)proces.
In het herstel of verdiepen van verbinding met ons verlangen en met elkaar, zit volgens mij een sleutel naar meer wel-zijn. Als we terug verbinding maken met onze innerlijke leiding, kunnen we het tij keren of durven we het aan een onbekende route op ons pad te verkennen. I.V. biedt een ruim werkkader én sterke bedding om hier rond aan de slag te gaan met cliënten.
2. Met I.V. op weg naar het verlangen.
We zijn het in onze cultuur eerder gewoon om onze beslissingen te baseren op ‘gekende’ informatie. Hiermee bedoel ik de inzichten die we hebben verzameld op basis van vroegere ervaringen, herinneringen en belevingen, leermomenten, opvoeding, opgedane kennis, oorzaak-gevolg denken, overtuigingen en oordelen over onszelf, anderen en de wereld. Zo lieten Tom en Leen zich vooral leiden door wat ‘moest’ bij het maken van hun respectievelijke studie- en partnerkeuze. We zijn het in onze Westerse cultuur niet meer zo gewoon om bewust stil te staan bij ons verlangen en dit innerlijk weten/voelen mee te laten spelen in het nemen van beslissingen.
“Daarentegen zijn velen van ons veel minder vertrouwd met de … taal van beelden, symbolen, het herkennen van niet-lineaire ruimtelijke patronen en onderlinge verbanden en verhoudingen tussen zaken die niet lineair tot stand komen. We zijn vervreemd geraakt van het contact met ons gevoel, onze intuïtie, onze creativiteit, ons voorstellingsvermogen en onze dromen. We zijn ons ook minder bewust van het contact met de wereld van energie en het contact met ons hart, onze ziel en onze innerlijke leiding, met ons gevoel dat we onderdeel zijn van het grotere geheel, met de relatie tussen de delen en het geheel en de relatie tussen eenheid en verscheidenheid. Globaal samenvattend kunnen we zeggen dat we het contact met de synthetiserende intelligentie van ons hart zijn kwijtgeraakt.” (De Vries, M., De hele olifant in beeld, Ankh Hermes, Deventer, 2007, 26.)
Daarnaast kunnen we veronderstellen dat cliënten wiens verbinding met hun verlangen en het leven verstoord is, het moeilijker hebben om zich te richten op hun innerlijke leiding en zich eerder baseren op gekende, ‘oude’ informatie waardoor ze gemakkelijk in dezelfde patronen vervallen en minder snel tot verandering kunnen komen. Zeker als deze gekende informatie overwegend onaangenaam of negatief is en we ons daarop gaan baseren om ons leven verder vorm te geven, is de kans groot dat we de wereld, de ander en onszelf als minder positief, betrouwbaar en veilig ervaren. De kans is dan ook groter dat ons vermogen tot het ‘zien’ en leggen van verbinding met onszelf, de ander en de wereld kleiner wordt.
Bianca is 25 en staat al zolang ze zich kan herinneren op eigen, kordate benen. Met haar vader heeft ze al lang geen contact meer en haar kwetsbare moeder verblijft in en uit de psychiatrie sinds Bianca een kind was, waardoor Bianca opgegroeid is in verschillende pleeggezinnen. Ze komt in therapie na het snelle en onverwachte overlijden van haar moeder die sinds kort bij haar inwoonde: Bianca voelt zich schuldig omdat de boosheid die ze sinds lang voelt voor haar moeder geen plaats wil maken voor verdriet. Ze wil huilen om haar dood, maar ze kan het niet. “Ik kan alleen maar boos zijn. Dat is toch niet normaal. Dat stopt niet.”
Ze schaamt zich omdat ze altijd boos is geweest op haar moeder. Ze snauwde vaak tegen haar en had geen geduld met de fragiele vrouw: “Ik kon niet normaal tegen haar praten. Ik was niet blij met haar. Ze nam het leven niet serieus en mij ook niet. Ze vluchtte constant in drank, pillen en plezier. Zij was geen moeder voor mij toen ik haar nodig had. Maar het ergste is eigenlijk… nu zal ze het ook nooit meer kunnen worden. Nu zal ik nooit meer haar kind kunnen zijn.”
Het verlangen van cliënten zit vaak verweven in hun klachtenpatroon en symptomen. De klachten confronteren een cliënt met zijn harnas, met zijn overlevingsstrategieën die niet meer blijken te werken. Zo camoufleert Bianca’s boosheid haar verdriet omwille van het kind dat ze nooit is kunnen zijn en het gemis van een betrokken moeder. Zij ontving weinig zorg en erkenning van haar moeder. In de pleeggezinnen was er ook geen ruimte voor dit verdriet en haar kwetsbaarheid: Bianca moest zich ‘flink en sterk’ tonen. Haar verlangen vraagt via haar boosheid om gehoord te worden: het confronteert haar met een verbinding die niet (genoeg) aanwezig is. Het verlangen toont zich ook vaak als angst of als iets waar de cliënt de controle terug over wil veroveren. Het laat zien wat er niet is. Het denkt niet in termen van juist of fout. Het oordeelt niet. Het laat de kwetsbaarheid voelen. Het ‘is’.
I.V.-therapie kan de cliënt dan helpen om een ruimere kijk te ontwikkelen op zichzelf en de wereld o.m. door de cliënt in contact proberen te brengen met zijn onbewuste verlangen, met wat ‘klopt’ voor de cliënt. Concreet betekent dit dat ik als I.V.-therapeut inzichten en technieken uit verschillende stromingen zal hanteren om cliënten voeling te laten krijgen met hun onbewuste verlangen, als aanvulling (en tegenwicht) op de dominant en meer bewust aanwezige gevoelens, gedachten en gedragingen, die vaak een voedingsbodem kunnen zijn voor overlevingsstrategieën en weerstanden. Zo verruimt de cliënt zijn eigen ervaringen, inzichten en gedragsopties. Hij kan dan een groter zelfbewustzijn ontwikkelen en meer bewuste verbindingen aangaan met de ander en de wereld; kortom met het leven. Hij vergroot zijn comfortzone en heeft meer kans om uit zijn impasse te geraken. Als de cliënt de regie over het eigen leven op deze manier terug opneemt, is hij rustiger, hanteert hij vaak een meer heldere en genuanceerde kijk dan voorheen naar zichzelf en anderen en wordt hij vaak creatiever in zijn handelen. Het leven stroomt. Er is terug vertrouwen en durf.
[1] Van synchroniciteit is er sprake wanneer twee of meer gebeurtenissen min of meer tegelijkertijd optreden in een zinvol verband, dat niet noodzakelijk als causaal wordt ervaren.